Pierwszy polski reaktor jądrowy MARIA wznowi pracę. Jest nowa data

Przyczyny wyłączenia reaktora MARIA

Reaktor badawczy MARIA, jedyny działający reaktor jądrowy w Polsce, został wyłączony z eksploatacji 1 kwietnia 2025 roku. Powodem było wygaśnięcie dotychczasowego zezwolenia na jego eksploatację. Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) złożyło wniosek o przedłużenie licencji w sierpniu 2024 roku, jednak proces ten napotkał na liczne trudności. Państwowa Agencja Atomistyki (PAA) zgłosiła ponad 600 uwag merytorycznych do przedstawionej dokumentacji, co opóźniło wydanie nowego zezwolenia. W efekcie reaktor pozostawał nieczynny przez kilka miesięcy.

Znaczenie reaktora MARIA dla medycyny

Reaktor MARIA odgrywa kluczową rolę w produkcji radioizotopów wykorzystywanych w medycynie nuklearnej. Wytwarza m.in. molibden-99, który jest niezbędny w około 70% procedur diagnostycznych w tej dziedzinie. Polska, dzięki pracy tego reaktora, pokrywała około 10% światowego zapotrzebowania na ten izotop. Ponadto, MARIA produkuje inne radioizotopy, takie jak jod-131, lutet-177 czy kobalt-60, które są wykorzystywane w leczeniu różnych schorzeń, w tym nowotworów. Przerwa w działaniu reaktora zmusiła Polskę do importu tych substancji, co mogło wpłynąć na dostępność i koszty leczenia pacjentów.

Postępy w procesie uzyskania nowego zezwolenia

W ciągu ostatnich miesięcy NCBJ intensywnie pracowało nad uzupełnieniem brakującej dokumentacji i spełnieniem wymagań PAA. Jak poinformował Paweł Gajda, dyrektor Departamentu Energetyki Jądrowej w Ministerstwie Przemysłu, większość dokumentów jest już gotowa, a najważniejsze problemy zostały rozwiązane. Trwają ostatnie ustalenia związane z treścią zezwolenia oraz uzgadnianie planów postępowania awaryjnego ze służbami. Przewiduje się, że nowe zezwolenie zostanie wydane na przełomie lipca i sierpnia 2025 roku, co umożliwi wznowienie pracy reaktora.

Konsekwencje dla pacjentów i systemu opieki zdrowotnej

Mimo wyłączenia reaktora MARIA, polscy pacjenci mieli zapewniony dostęp do niezbędnych radioizotopów dzięki ich importowi z zagranicy. Jednakże taka sytuacja nie jest optymalna, zarówno pod względem kosztów, jak i bezpieczeństwa dostaw. Wznowienie pracy reaktora pozwoli na uniezależnienie się od zagranicznych dostawców i zapewni stabilność w produkcji leków onkologicznych oraz innych preparatów medycznych. To z kolei przełoży się na lepszą dostępność terapii dla pacjentów oraz potencjalne obniżenie kosztów leczenia.

TL;DR

Reaktor jądrowy MARIA, jedyny w Polsce, został wyłączony w kwietniu 2025 roku z powodu wygaśnięcia zezwolenia na eksploatację. Po kilku miesiącach intensywnych prac nad uzupełnieniem dokumentacji, przewiduje się, że na przełomie lipca i sierpnia 2025 roku reaktor wznowi działalność. Jest to kluczowe dla produkcji radioizotopów wykorzystywanych w leczeniu nowotworów, co zapewni stabilność dostaw i potencjalne obniżenie kosztów terapii dla pacjentów.